Ομιλία του Ι. Τσαμουργκέλη στην Καστοριά

Ο φίλος μου Γιάννης Τσαμουργκέλης.

Ώρες στα αμφιθέατρα, στις πορείες, με πανό και αφίσες, στη βουή της μεταπολίτευσης, στα θέλω των χρόνων της μετεφηβίας μας.  Μέρες που μας άνδρωναν, μακρύ νυχτερινό περπάτημα στην Πατησίων, μακαρόνια με κέτσαπ κάτω από μια λάμπα φθορισμού, σκέψεις πολλές, κουβέντες ατελείωτες, Lou Rreed, Ricky Lee Jones, Chick Corea και Keith Jarrett. Αναρωτώμενοι για τη δυναμική των κινημάτων. Ανοιξιάτικα πρωινά στην Πλάκα και το Μοναστηράκι, με ξύλινα τσόκαρα και καπέλα παναμά, βράδια σε ένα ταβερνάκι Αλεξανδρινών με κήπο στον Προμπονά, μακριά από το θόρυβο των περιττών, σχέδια, όνειρα και γιασεμιά. Ορίζοντας τις Ποιότητες. Έρωτες και αγωνίες. Αμφισβήτηση και αυτοσαρκασμός με το ένα φρύδι σηκωμένο. Ένα καλοκαίρι σε μια σοφίτα στο Brighton, 12 Sudeley Street, μέτρημα με τους φόβους μας, έχοντας μπροστά μας τον ωκεανό, με δίψα να μάθουμε, να αδράξουμε το μέλλον πέρα από τους ορίζοντες. Τότε είχαμε και τη ζωή μπροστά μας και όλα έμοιαζαν μια πρόβα… Έπειτα στιγμές και διαδρομές τριάντα χρόνων. Ανήσυχος, δεν βολεύτηκε ποτέ. Τον είδα τελευταία φορά τον Μάρτη στον "Ιανό". Πάντα γενναίος και επίμονος. Ξαναδιάβασα την αφιέρωση που μου έγραψε στο βιβλίο του: «…με συγκίνηση και αγάπη για όσα ζήσαμε μαζί και όσα μας συνδέουν…». Τις τελευταίες μέρες το τηλέφωνό του δεν απαντούσε στις κλήσεις μου. Μια μέρα πριν, τον είδα στον ύπνο μου, να μου χαμογελά περιπαικτικά πάνω από τον ώμο του, σα να ήταν έτοιμος για μια μικρή αθώα ζαβολιά.  Σε χαιρετώ αγαπημένε μου φίλε.

ΨΕΥΤΗΣ ΠΑΠΠΟΥΣ – Το παλιό και το καινούργιο

Ο Αλέκος Φλαμπουράρης, ο αποκαλούμενος και παππούς της κυβέρνησης Τσίπρα, γνωστός και ως κυρ Αλέκος, είχε αναλάβει μια περίοπτη υπουργική θέση από την οποία επιχείρησε να κληροδοτήσει στο πανελλήνιο την πνευματική του περιουσία, όση μάζεψε από το παλαιότερο και πρόσφατο παρελθόν.  Έζησε τους αγώνες από την πλευρά των διεκδικητών της κοινωνικής και πολιτικής ελευθερίας, ανάμεσα σε συντρόφους, σε φοιτητές και σε διαδηλωτές, αλλά κυρίως μέσα από κομματική αγκιτάτσια, κομματικές ίντριγκες και κομματική κοοπτάτσια, με αποτέλεσμα η αφήγησή του να έχει ανάλογη χροιά. 

Όπως έχει γίνει δημοσίως γνωστό, στο σπίτι της οικογένειας Φλαμπουράρη στην Αίγινα περνούσαν τις περισσότερες ημέρες των τελευταίων θερινών διακοπών τους τα μέλη της οικογένειας Τσίπρα. Είναι τόσο στενά συνδεδεμένες οι δύο οικογένειες που τα παιδιά του Αλέξη φωνάζουν τον κυρ Αλέκο «παππού». Είναι το δίχως άλλο ένας ψεύτης παππούς. Όμως, τα ψέματά του είναι πολύ διαφορετικά από αυτά  του λίγο ιδιόρρυθμου αλλά συμπαθητικού παππού  του μυθιστορήματος της Άλκης Ζέη. Ο τελευταίος έχει ζήσει τις ίδιες εποχές και μέσα από τα  λεγόμενά του περνούν μεγάλα γεγονότα και ιδέες, μια μεγάλη τοιχογραφία της ζωής και της πολιτικής του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα στην Ελλάδα και στον κόσμο γενικότερα, με τρόπο ικανό να εξάψει την φαντασία ενός εγγονού. Αν και ο ίδιος ο Αλέκος Φλαμπουράρης, μιλώντας δημόσια για τη σχέση του με τα παιδιά του παραιτηθέντος πρωθυπουργού, ίσως θέλησε να περάσει για τον εαυτό του μια εικόνα όπως αυτή του παππού του μυθιστορήματος, τα δικά του πολιτικά ψέματα είναι αληθινά.

Όταν η αλήθεια μοιάζει σκληρή, ο κυρ-Αλέκος καταφεύγει στο καλαμπούρι. Μεταφέροντας στα τηλεοπτικά στούντιο μαζί με τον φραπέ του και όλο το ύφος του καφενειακού λόγου, έκανε πασιφανή την απέχθεια του στον ρεαλισμό, οπως και την ακαταμάχητη ροπή του στις ασυναρτησίες. Αυτός ο ηθικά και πολιτικά ρακένδυτος ψεύτης παππούς, θεωρείται μέντορας και συμβουλάτορας ενός νέου και ανώριμου πρωθυπουργού, που στη σύντομη πρώτη θητεία του περιπλανήθηκε στον πραγματικό κόσμο υπό την επήρεια μύθων,  που είχε πλάσει ο ίδιος ή του είχαν αφηγηθεί άλλοι.

Δεν ξέρουμε αν ο Αλέκος Φλαμπουράρης, φαντασιώνεται για τον εαυτό του το ρόλο του Μέρλιν με τον Αλέξη Τσίπρα στον ρόλο του Αρθούρου.  Αλλά με εκείνο το πονηρό χαμογελάκι, αφήνει να εννοηθεί πως αυτός γνωρίζει πράγματα που δεν είναι για τους πολλούς, πως είναι κάτοχος πολλών μυστικών και μυστηρίων. Κάτι σαν την προ-μακιαβελική τέχνη της διακυβέρνησης, την αλχημιστική arcana, περιτυλιγμένη με αβάσταχτη και ειρωνική ελαφρότητα. Όμως τα ψέματα της πολιτικής του σκέψης και λόγου, είναι από εκείνα τα μεγάλα ψέματα που διαβρώνουν το ήθος του πολιτικού μας βίου, με τρόπο καθόλου αθώο και παντελώς ασύγγνωστο.

Ε όχι! Αυτό δεν είναι νέο! 

Περί Αφηγημάτων και Δαιμονίων (βατσιτσέλο-βατσιτσό)

Ας τα πούμε ξανά αυτά που λέγαμε και μετά τις εκλογές του 2012, μιας και μετά από τρία χρόνια αποτύχαμε να αλλάξουμε κάτι ουσιαστικό στον πολιτικό μας βίο και συνεχίζουμε να βουλιάζουμε στην αχλή της πολιτικής διαταραχής μας.

Άντε πάλι μπλεγμένοι με τα περίφημα αφηγήματα. Να πάρει δηλαδή ο πολιτικός λόγος τη μορφή μιας Νουβέλας, διασκευασμένης ενδεχομένως σε σενάριο για τις ανάγκες μιας τηλεταινίας. Αντί για ορθό λόγο, πολιτικό νου και σαφείς πολιτικές θέσεις, η διατύπωση μιας ασάφειας που υποτίθεται πως μπορεί να αποδοθεί με συντομία, ρεαλισμό ύφους, ύπαρξη συγκεκριμένης πλοκής και τονισμό του αισθηματικού και ψυχολογικού στοιχείου.

Μετά τις ανατροπές και τις αποκαλύψεις του τελευταίου τρίμηνου, οι παραδοξολογίες κάθε είδους και ποιότητας θα κατακλύσουν τον δημόσιο διάλογο. Ωστόσο, σε αυτή τη σύντομη προεκλογική περίοδο μάλλον θα λείψουν τα μεγάλα αφηγήματα και θα αρκεστούμε σε spectacles όπου θα κριθούν οι performers. Μιας και υποσχέσεις δεν μπορούνε άλλες να δοθούν πειστικά, μικρά tricks θα κυριαρχήσουν. Μετά από μια επτάμηνη περίοδο αλλοπρόσαλλης διακυβέρνησης και hipster style διαπραγμάτευσης, η μέγγενη του νέου μνημονίου δεν αφήνει πολλά περιθώρια για μεγάλες μπούρδες, νέα ψέματα και νέες αυταπάτες.

Οι παλινωδίες και οι αμφιθυμίες όσων κυβέρνησαν, δεν οφείλεται στο ότι δεν υπάρχουν νέες ιδέες αλλά στο ότι δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τις παλαιές ιδέες και συνήθειες. Όσο δεν υπάρχει ένα νέο εθνικό σχέδιο που θα τεθεί με ειλικρίνεια και τόλμη ενώπιον των πολιτών, για την διαμόρφωση μιας νέα κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης, τα  βαθιά κοινωνικά ρήγματα που έχει επιφέρει η επελθούσα ύφεση και η κατάρρευση της μεσαίας τάξης, μπορεί να γεννήσουν ασύμμετρους πολιτικούς κινδύνους ικανούς να απειλήσουν τη συνοχή του Ελλαδικού πολιτικού-κοινωνικού σχηματισμού ως τα βάθη της υπόστασής του.

Όμως, ακόμα και τώρα, με ποιόν τρόπο να βρουν το σθένος οι ηγεσίες που πολιτεύτηκαν, διαπαιδαγώγησαν πολιτικά την κοινωνία και κυβέρνησαν τόσα χρόνια, να μιλήσουν ευθέως σε ένα λαό που τον έμαθαν πως το καθήκον της πολιτικής είναι οι παροχές, οι διευκολύνσεις και η παράκαμψη των νόμων; Γιατί ασφαλώς τα  αίτια της πτώχευσής μας δεν είναι το Μνημόνιο. Είναι πρώτα απ’ όλα η έκπτωση του πολιτικού μας βίου και οι συνέπειες της στην οικονομία και την κοινωνία, η οποία εθίστηκε στην ανομία και έκανε ιδανικό της την ιδιωτικότητα. Όσο και αν έχουν δίκιο όσοι θα επισημάνουν πως οι παροχές έγιναν με δανεικά για να μη θιχτούν ή για να τροφοδοτηθούν ολιγαρχικά συμφέροντα, όλοι γνωρίζουμε πως τα κάθε λογής επί μέρους μικρά συμφέροντα ικανοποιήθηκαν σε βάρος του «κοινού αγαθού».

Αφού λοιπόν είπαμε ψέματα πολλά, ας πούμε και μια αλήθεια.  Δεν αντιμετωπίζουμε μια οικονομική κρίση αλλά από το 2010 βρισκόμαστε σε μια κατάσταση χρεοκοπίας. Τα προγράμματα που μας προσφέρθηκαν, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι ένα εγχείρημα διαχείρισης και μη πιστοποίησης της χρεoκοπίας, την περίφημη αποφυγή "πιστωτικού γεγονότος".  Όπως έχουμε καταλάβει πλέον, η μη αποδοχή τους θα πιστοποιήσει την χρεοκοπία μας και θα αποκλείσει επί μακρόν κάθε είδους εξωτερική χρηματοδότηση. Η χρεοκοπία ενός κράτους δεν είναι μια υπόθεση που μπορεί να περάσει χωρίς βαριές συνέπειες για κάθε υπήκοό του και τις δομές της χώρας στο σύνολό τους. Ισοδυναμεί με μεγάλη εθνική ήττα και μπορεί να πάρει τις διαστάσεις εθνικής καταστροφής, με συνέπειες ανάλογες ενός πολέμου.

Το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος του Ιουλίου είναι η κραυγή μιας οικονομίας και μιας κοινωνίας που βιώνουν την απότομη παύση μιας ακατάσχετης χρηματοδότησης. Ίσως είναι κραυγή απελπισίας και να προοιωνίζει κοινωνική έκρηξη και τον κίνδυνο για αλληλοσπαραγμό. Αλλά ας μη μας διαφεύγει ότι ο κοινωνικός κατακερματισμός είχε προηγηθεί της χρεοκοπίας και ήταν το αποτέλεσμα του μοντέλου με το οποίο μεγεθυνόταν η οικονομία μας. Ως νεοέλληνες, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τα δαιμόνια μας.

Όμως ο γάιδαρος δεν πετάει! Είναι βέβαιο πως χωρίς την άμεση και εκ βάθρων αλλαγή του κράτους, σε όλες τις δομές και τις λειτουργίες του, πολιτικές και γραφειοκρατικές, καμία έξοδος από την κατάσταση χρεοκοπίας δεν είναι εφικτή. Αυτό ωστόσο δεν αρκεί, ούτε μπορεί να είναι επιτυχής η αλλαγή που θα επέλθει με τις «μηχανικές» παρεμβάσεις που υπαγορεύονται από έξω. Οι εθνικές μας κραυγές διαμαρτυρίας, αγανάκτησης ή περιφερόμενης υπερηφάνειας, θα γίνουν εθνικός οδυρμός, αν δεν καταφέρουμε να ανασυνταχθούμε σε ένα συνεκτικό πολιτικό βίο. Μόνο τότε θα καταφέρουμε να έχουμε την κοινωνική αντοχή για ένα νέο παραγωγικό καταμερισμό, που θα μας επιτρέψει την ανάκτηση της θέσης μας στο σκληρό διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Ο Αλέξης Τσίπρας, μέσα από μια σύμμειξη ιδεολογημάτων, ψευδαισθήσεων και πρακτικών, που ηγεμόνευσαν στις πολιτικές διαδρομές της γενιάς του πολυτεχνείου και της μεταπολίτευσης, δημιουργώντας μια μαγική εικόνα, κατάφερε και πήρε την εντολή για μια μάχη οπισθοφυλακής, αλλά αυτή δεν είχε τον χαρακτήρα και τη δυναμική μιας πραγματικής αλλαγής. Η Θερινή του μετάλλαξη προφανώς δεν αρκεί, γιατί έγινε υπό το κράτος ομολογημένου φόβου και στερείτε βάθους πεδίου και πολιτικού έρματος. Για τούτο, το κόμμα που του απέμεινε παρουσιάζει έντονα σημάδια μιας διπολικής διαταραχής. Αλλά δεν είναι μόνο το ιδιότυπο κόμμα της αριστεράς που βρέθηκε αίφνης στη θέση του Δαμοκλή και η ηγεσία του αντίκρισε, πάνω από τα κεφάλια της, από τρίχα κρεμάμενη μια σπάθα. Στην ίδια θέση βρίσκεται το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. Ο αθεράπευτος αυτισμός των Ελλήνων πολιτικών δεν τους επιτρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματική απειλή. Διατυπώνουν κίβδηλα διλήμματα. Κάποιοι ονειρεύονται ρόλους παράκαιρους. Άλλοι παριστάνουν τους νοικοκυραίους και άλλοι καμαρώνουν που γινήκαν νοματαίοι. Καμώνονται πως υπερβαίνουν εαυτόν, υπό το βάρος του αναμενόμενου αποτελέσματος, που σε άλλους πέφτει μακρύ και σε άλλους κοντό.

Αν πιστέψουμε τους αναλυτές και τις δημοσκοπήσεις το 80% των εκλογέων προσανατολίζονται στην επιλογή κομμάτων που ομνύουν στη ευρωπαϊκή δέσμευση της χώρας. Θα μπορέσουν να αντιληφθούν, αυτά τα κόμματα, πως έχουν ένα πατριωτικό χρέος; Να παραμερίσουν την προσχηματική αναζήτηση ιδεολογικής ενότητας και να εργαστούν για την αναγκαία πολιτική ενότητα που θα στοχεύει στην ευκαρπία αυτής της δέσμευσης; Να συμφωνήσουν και να συμπράξουν σε μια αναγεννητική αυτοκαταστροφή του κακοφορμισμένου πολιτικού συστήματος, στο οποίο κατέληξε η Μεταπολίτευση του 1974 και να εργαστούν από κοινού για τη διαμόρφωση και εφαρμογή ενός ρεαλιστικού σχεδίου εθνικής πολιτειακής, πολιτικής και οικονομικής ανασυγκρότησης, εγκαταλείποντας αφηγήματα και παραμύθια;

Τι είπατε;

Ο καθηγητής Γιάννης Πανούσης, αν και υπουργός του Αλέξη Τσίπρα, είναι φανερό πως αισθάνεται ως εγκληματολόγος στον τόπο του εγκλήματος. Η αποφασιστικότητα με την οποία τοποθετείται χωρίς περιστροφές απέναντι στην Πρόεδρο της Βουλής, μάλλον δεν προέρχεται μόνο από το  γεγονός ότι στην πολιτική της συμπεριφορά και στον πολιτικό της λόγο, που ενδύεται την νομικίστικη περιβολή της ιδιότυπης γλώσσας των δικογράφων, διακρίνει την θρασύτητα και ξιπασιά  εκείνου του ειδικού τύπου των δικηγόρων που ευδοκιμούν στα ποινικά δικαστήρια.
 

Είναι εμφανές ότι  η Ζωή Κωνσταντοπούλου διαθέτει ισχυρή θέληση και έχει μεγάλη ικανότητα να παίρνει αποφάσεις. Όμως η ορμή της φαίνεται πως την καθιστά εργασιομανή, δογματική και ισχυρογνώμονα. Η συμπεριφορά της δείχνει άνθρωπο ο οποίος είναι πάρα πολύ φιλόδοξος, με αυτοπειθαρχία και ικανότητά να επικεντρώνονται στο στόχο του. Μοιάζει να έχει ένα μόνιμο κίνητρο να αλλάξει τις καταστάσεις, σε τέτοιο βαθμό που καταλήγει να μάχεται με το περιβάλλον της. Έχει αποδείξει πως ακόμη κι αν όλοι αντιτάσσονται στις απόψεις της, εκείνη θα επιμείνει αμετακίνητη τις απόψεις της. Εντούτοις, είναι αρκετά ανυπόμονη και ενώ είναι τολμηρή  μπορεί πολύ εύκολα να περάσει στο άλλο άκρο και να εμφανίζεται ξεροκέφαλη, εγωκεντρική και αναίσθητη. Μπορεί να της προσαφθεί πως αγωνίζεται να αποκτήσει τον έλεγχο, απαιτεί αναγνώριση για τα «επιτεύγματά» της και ενδιαφέρεται περισσότερο να περάσει το δικό της,  παρά να συμπορευθεί με τους άλλους. Όλα αυτά κάτω από ένα σαρδόνιο χαμόγελο.

Στα παραπάνω είναι εύκολο, ένας εγκληματολόγος να αναγνωρίσει τον τύπο ιδιοσυγκρασίας που ο Ιπποκράτης διαχώριζε ως «χολερικό». Αυτό βέβαια σημαίνει πως έχουμε να κάνουμε με έναν χαρακτήρα απολύτως ακατάλληλο για το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής. Ωστόσο ο αναπληρωτής υπουργός Δημόσιας Τάξης δεν περιορίζεται σε τέτοιες διαπιστώσεις. Αισθάνεται την ανάγκη να επισημάνει και να υπενθυμίσει δημόσια και με δηκτικότητα, πως οι εκλογές φέρνουν αλλαγή κυβέρνησης και όχι πολιτεύματος και πως το πολίτευμα της Ελλάδας δεν είναι αυτό μιας Λαϊκής Δημοκρατίας. Η φράση του: «Ώρα για να ξεδοντιαστούν όλα τα φίδια που απειλούν  την κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία», ξεπερνά τις επισημάνσεις της καθηγήτριας Φιλοσοφίας Βάσως Κιντή για τη συμπεριφορά της Προέδρου της Βουλής:  «Περιφρονεί αποφάσεις οργάνων του κοινοβουλίου και της κυβέρνησης και αδιαφορεί για το κρίσιμο συμφέρον της χώρας προκειμένου να εξυπηρετήσει δικούς της προσωπικούς σχεδιασμούς.»

Λίγο πριν το Δημοψήφισμα η Ζωή Κωνσταντοπούλου ήταν αυτή που προσωποποιούσε και ενσάρκωνε μια ιδιότυπη μείξη σταλινισμού και μακαρθισμού, την οποία υιοθετούσαν, καλλιεργούσαν και μετέρχονταν και πολλοί εκπρόσωποι της Κυβέρνησης.  Πρωτοστατούσε σε μια επιχείρηση για πολιτική καταστολή στο ιδεολογικό πεδίο, με ποινικοποίηση απόψεων. Έφερε στο κέντρο του πολιτικού διαλόγου μια πολιτικά κατευθυνόμενη, μεθοδική και μαζική απαγγελία κατηγοριών για προδοσία. Απεύθυνε ανυπόστατες και άδικες κατηγορίες καθ’ οιουδήποτε μη συμπλέοντος με τις κυβερνητικές απόψεις. Εκτράπηκε σε αήθεις και δημαγωγικές τακτικές επιθέσεων, δίνοντας έμφαση σε λαϊκιστικά και εθνικιστικά επιχειρήματα. Μετά το Δημοψήφισμα δυναμιτίζει συστηματικά και με κάθε τρόπο, οποιαδήποτε συζήτηση και οποιαδήποτε δυνατότητα συναίνεσης και υποδαυλίζει ένα διχαστικό κλίμα. Τώρα  έχει γίνει προφανής η ιδεολογική και πολιτική θέση της κυρίας Κωνσταντοπούλου, η οποία δεν είναι άλλη από την επιβολή μιας ανομολόγητης επανάστασης, με την ίδια πρωταγωνίστρια, που θα φέρει ανατροπές στο πολιτειακό καθεστώς, αλλά και τον στρατηγικό προσανατολισμό της διεθνούς θέσης της χώρας.

Το Μέγαρο Μαξίμου ακολουθεί μια άτολμη πολιτική κατευνασμού και περιορίζεται σε ψελλίσματα περί «θεσμικής δυσαρμονίας» μέσω non paper, τα οποία η Πρόεδρος περιφρονεί. Από τη δική της σκοπιά, διακηρύσσει πως ο Πρωθυπουργός βρίσκεται υπό το κράτος εκβιασμού, στον οποίο έχει υποκύψει (δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι έχει περιέλθει σε κατάσταση που δεν του επιτρέπει να προασπίσει τα λαϊκά και εθνικά συμφέροντα). Δια λόγων και έργων, με κατάχρηση του αξιώματός της, με συστάσεις επιτροπών με προπαγανδιστικές στοχεύσεις, με αποστολές επιστολών και καταγγελιών περί «πραξικοπήματος» και καταπάτησης συνταγματικών επιταγών, η Πρόεδρος της Βουλής διεκδικεί μερίδιο στην διαμόρφωση της πολιτικής του κράτους και την άσκηση της εξουσίας. Η κατάρρευση της κυβερνητικής στρατηγικής στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές της χώρας, δεν ανέστειλε την προσχεδιασμένη και μεθοδικά ανελκόμενη επιδίωξή της. Έφθασε ως το σημείο να ζητά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να προωθήσει αυτός διεθνώς τις απόψεις της, ώστε να ασκηθεί μια παράλληλη προς την κυβέρνηση διπλωματία (πράγμα που διέπραξε και με επιστολή της προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) και να απαιτεί από τον Πρωθυπουργό  τη «συνέτιση» υπουργών που την επικρίνουν.  Με άλλα λόγια αν δεν επεξεργάζεται και απεργάζεται, σίγουρα φλερτάρει με μια καθεστωτική εκτροπή. Όπως καταγγέλλει ο Γιάννης Πανούσης, η Πρόεδρος της Βουλής  θέλει να υποκαταστήσει τον Πρωθυπουργό. Μάλλον γιατί τον θεωρεί λιποβαρή η ακυρωμένο.

Παραδόξως, η Ζωή Κωνσταντοπούλου διακηρύσσει ότι τιμά τον Αλέξη Τσίπρα, για την προσφορά του στον ελληνικό λαό! Σε τι ακριβώς αναφέρεται; Μάλλον στην αξιοζήλευτη και αξεπέραστη δεινότητα του τελευταίου ως αγκιτάτορα. Δηλαδή ότι εξέφρασε αυθεντικότερα έναντι πολλών άλλων, τη δυσφορία για την ηθική παρακμή που κατέκλυζε το δημόσιο βίο και από πολιτική δυσαρέσκεια απέναντι σε ένα παρεκβατικό πολιτικό σύστημα  την ανέβασε, εκμεταλλευόμενος την έλευση της τρόικα, στο επίπεδο της αγανάκτησης  και εντέλει την μετασχημάτισε σε πολιτική οργή απέναντι στα παλαιότερα κόμματα, το πολιτικό προσωπικό και το σύστημα διακυβέρνησης που είχε διαμορφωθεί τα σαράντα τελευταία χρόνια. Βέβαια για να το πετύχει, απευθύνθηκε στο θυμικό και το συναίσθημα απομακρυσμένος από τη λογική και τη σύνεση. Συνέπλευσε με πολλές παρανοϊκές και ακραίες ιδέες. Εξέθρεψε και επαγγέλθηκε μια άφρονα φαντασίωση γεμάτη από λαϊκισμό, βασισμένη σε πολλούς αστικούς μύθους και την αναγόρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης - και ιδιαίτερα της Γερμανίας - σε εχθρό του Έθνους. Το γεγονός ότι αυτή η φαντασίωση σήμερα έχει συντριβεί, ενώ έχει σπρώξει τη χώρα βαθύτερα σε συνθήκες διάλυσης του πολιτικού συστήματος, της οικονομικής ζωής και του κοινωνικού ιστού, δεν πτοεί την κυρία Κωνσταντοπούλου. Η ίδια προωθεί μια δική της επαναστατική πλατφόρμα, πάνω στη δυναμική της αγκιτάτσιας που την έφερε στη σημερινή πλεονεκτική της θέση, η οποία της επιτρέπει να φαντάζεται και να διεκδικεί Περονικές δόξες. Επικαλούμενη μάλιστα, απολύτως διεστραμμένα το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος ωθεί σε λαϊκή εξέγερση.  Θέλει να επιτάξει τους θεσμούς της πολιτείας, στην υπηρεσία της δικής της ιδέας και σκοπού, δηλαδή σε μια απόφαση για μονομερή διαγραφή του χρέους, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Όλοι οι υποψήφιοι σωτήρες επιδιώκουν μια περίοδο ασυδοσίας όπου θα μπορούν να πραγματοποιηθούν επικίνδυνα και παρανοϊκά σενάρια. Ελπίζουμε πως μια τέτοια ευκαιρία δεν θα την έχει η κυρία Κωνσταντοπούλου. Αν όμως οι ολοκληρωτικές αντιλήψεις που υφέρπουν και αναθυμιάζουν στην όλη πολιτική πρακτική της, σε συνδυασμό με την ηθική εξαθλίωση της κοινωνίας, παράγουν ελεεινά πολιτικά αποτελέσματα που προσομοιάζουν στο φασιστικό φαινόμενο, τότε υπάρχει ζήτημα πολιτειακού συναγερμού. 

Οι αυταπάτες του Αλέξη

Ο Αλέξης Τσίπρας βρέθηκε στην εξουσία ως Ιππέας μιας παλιάς, ταλαιπωρημένης  και ξεπερασμένης ιδέας. Η ιδέα αυτή αποτελεί τον Δαίμονα της Αριστεράς, σε όλο της το εύρος και όλη την ιστορική της διαδρομή.  Είναι η μεγάλη αυταπάτη πως  «Όποιος κατακτήσει την εξουσία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο».

Τις τελευταίες δεκαετίες οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Σοσιαλιστές απέτυχαν να επαληθεύσουν την επαγγελία  αυτής της ιδέας. Για τα παθήματά τους, έχουν περιπέσει στην χλεύη των ιδεολογικών τους συγγενών, οι οποίοι τους καταγγέλλουν για προσχώρηση στον οικονομικό  νεοφιλελευθερισμό και την παράδοση της πολιτικής στο τραπεζικό και χρηματιστηριακό κεφάλαιο. Με την  αλαζονική νοοτροπία της ιδεολογικής καθαρότητας, μεγάλο μέρος της αριστεράς δεν θέλησε να αναγνώσει, να μελετήσει και να αναλύσει το γεγονός πως οι σφαίρες της πολιτικής, της οικονομίας και της εθνικής κυριαρχίας έχουν πάψει να είναι ομόκεντρες. Όμως η απώλεια ισχύος του έθνους-κράτους λόγω της «παγκοσμιοποίησης» και της πορείας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, έχει δημιουργήσει δεδομένα που τιμωρούν όσους απλώς την καταγγέλλουν χωρίς να ανασχεδιάζουν τη στρατηγική τους.

Όπως χαρακτηριστικά έχει σημειώσει ο Νίκος Μαραντζίδης: «Η ιδέα να κατακτήσεις την κρατική εξουσία για να αλλάξεις τον κόσμο αποδεικνύεται πλέον όχι μόνο ανεδαφική, αλλά αληθινός εφιάλτης για όσους την ευαγγελίστηκαν. Ως άλλη Κίρκη που μετατρέπει τους ανθρώπους σε γουρούνια, η εξουσία εξευτελίζει τα κόμματα που επαγγέλθηκαν τις μεγαλύτερες αλλαγές με εργαλείο το κράτος. Παντού, η κυβερνώσα αριστερά αφήνει το ίδιο στίγμα: αφερέγγυα και ασυνεπής με τις υποσχέσεις της για αναδιανομή και κοινωνική ισότητα.»

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα αριστερό πειραματικό υβρίδιο που επιχειρεί να συγκεράσει, σε ένα συνασπισμό για την κατάκτηση της εξουσίας, αριστεριστές με κομμουνιστές και σοσιαλιστές κάθε απόχρωσης. Συναντήθηκε με ένα τμήμα της Λαϊκής Δεξιάς που διακατέχεται από μια υπερβολικά απλοϊκή αντίληψη των αιτιών για τα παγκόσμια προβλήματα και μια πεποίθηση ότι υπάρχουν κάποιοι άγνωστοι κακοί πίσω από όλα αυτά. Συναποδέχτηκαν και συνομολόγησαν την κοινή αυταπάτη πως το χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος μπορεί να ασκεί δημόσιες πολιτικές χωρίς τον έλεγχο των δανειστών του. Κέρδισε τις εκλογές που προκάλεσε στις αρχές του 2015,  υποσχόμενος αυτή την αυταπάτη, βεβαιώνοντας ότι μπορεί να ανατρέψει τους συσχετισμούς ισχύος στην Ευρώπη, ασκώντας την κρατική εξουσία για να θέσει το θέμα της Εθνικής Κυριαρχίας ως θέμα Δημοκρατίας και Λαϊκής Κυριαρχίας.

Η κυβερνητική πολιτική των πρώτων μηνών εκτυλίχτηκε ως μείγμα αφέλειας, παράνοιας και τυχοδιωκτισμού. Οι αυταπάτες για το είδος της «διαπραγμάτευσης» με τους εταίρους-δανειστές, στην οποία η κυβέρνηση προσήλθε με υπερφίαλη σκέψη και συμπεριφορά, τροφοδότησαν παλινωδίες και τελικά προσέκρουσαν βίαια στην πραγματικότητα. Η αποτυχία πραγμάτωσης των φαντασιώσεων αποδόθηκε παρανοϊκά ως συνωμοτική παρεμπόδιση στην ολική κατάληψη και άσκηση της εξουσίας. Επιχειρήθηκε η συνταγή της κομματικής εποίκισης στο κράτος αλλά και  η άγαρμπη  προσπάθεια να προσαρμόσουν στα δικά τους μέτρα το Κοινοβούλιο και άλλους θεσμούς. Η πιο μεγάλη μάχη δόθηκε στο πεδίο της επικοινωνίας. Ο εσμός των λαϊκιστικών αντιλήψεων που κατέπνιγαν τη σκέψη της ηγετικής ομάδας και η αυτοπαγίδευση σε τακτικισμούς, οδήγησαν σε αδιέξοδο και κλείσιμο των τραπεζών.

Το βράδυ του Δημοψηφίσματος ο Αλέξης Τσίπρας άργησε να κάνει δηλώσεις. Εμφανίστηκε αναψοκοκκινισμένος και συνοφρυωμένος, για να ερμηνεύσει άκρως διασταλτικά το αποτέλεσμα. Όπως φαίνεται, είχε ανακαλύψει πως, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρυγμένες εκτιμήσεις του, κανείς δεν καθόταν στην άλλη άκρη του τραπεζιού της διαπραγμάτευσης. Την ίδια ώρα στο ερώτημα «και τώρα τι;» οι συνεργάτες του δεν είχαν να του απαντήσουν παρά μόνο μια ηρωική  έξοδο προς το χάος. Οι αυταπάτες απέκτησαν ονοματεπώνυμα. Εκ των υστέρων αποκαλύφθηκε και εν μέρει ομολογήθηκε αυτό που πολλοί υποπτεύονταν, ότι δηλαδή η κρατική εξουσία χρησιμοποιήθηκε για την επιδίωξη μιας ρήξης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το όλο εγχείρημα να θυμίζει (δυστυχώς ή ευτυχώς) τραγελαφική περιπέτεια.  Εκείνο το βράδυ ο Πρωθυπουργός είδε τις αυταπάτες του να παίρνουν την μορφή μιας ελεεινής αθλιότητας.

Αλλά, όπως γράφει σε πρόσφατο σχόλιό του ο κριτικός κινηματογράφου Αλέξης Δερμετζόγλου: «Οι τυφλοί δεν προχωρούν, οι άπειροι δεν επιβιώνουν, τα εγχειρήματα χωρίς αξιόλογα όπλα οδηγούν σε καταστροφές ή γελοιοποιήσεις. Όλα αυτά είναι και κωμικά και τραγικά στην κάλτ, αγαπημένη στην Ελλάδα, ιταλική σάτιρα «Οι γενναίοι του Μπρανκαλεόνε», ένα στράτευμα της συμφοράς, της καταστροφής και των τυφλών βημάτων.»

Τελικά, τον φαινομενικό πολιτικό θρίαμβο του Δημοψηφίσματος ακολούθησε η αναστροφή που συντελέστηκε με όρους βαριάς στρατηγικής ήττας της κυβέρνησης.  Τώρα, η εθνική αξιοπρέπεια, την οποία η κυβέρνηση έθεσε ως ηθικό διακύβευμα, δοκιμάζεται στα προαπαιτούμενα για την επανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης, προκειμένου να επιτραπεί στη χώρα η προσχώρηση σε μια νέα ετεροβαρή συμφωνία, για τις δημόσιες πολιτικές που θα θέσουν ή θα εγκρίνουν και θα επιτηρούν οι δανειστές.

Καθώς την ερχόμενη Δευτέρα η κυβέρνηση θα υποδεχτεί τους ελεγκτές των δανειστών, ο κυβερνητικός ανασχηματισμός βυθίζει σε βαθειά μελαγχολία όσους καλλιέργησαν αυταπάτες. Ο Πρωθυπουργός είναι υποχρεωμένος να διαχειριστεί την άρνηση ευάριθμων συντρόφων του με βουλευτικό αξίωμα, να συμμεριστούν τον όψιμο ρεαλισμό του. Ταυτόχρονα επιδίδεται σε μια πολιτική ακροβασία, δηλώνοντας πως αν και ο ίδιος δεν πιστεύει στις πολιτικές που υπαγορεύουν οι δανειστές, δεν θα δραπετεύσει από τις ευθύνη για την επίτευξης της συμφωνίας που δεν θα αφήσει τη χώρα να ζήσει την καταστροφική εμπειρία της χρεωκοπίας.

Ας ευχηθούμε ότι θα βρει το κουράγιο να μην υποκύψει σε παραδοξότητες  που θα ενέχουν πολιτική ανωμαλία και θα αποδείξει πως έχει το ηγετικό σθένος να υπηρετήσει την θεσμική αυτονομία του αξιώματός του. Ίσως τότε να λυτρωθεί από τις αυταπάτες του.