ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Pedro Olalla ΕΚΔΟΣΕΙΣ: Road ΕΤΟΣ: 2006 ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας Ο Μύθος, έχει τη δική του ιστορία. Με ή δίχως θρησκευτικό περίβλημα, οι μύθοι, με το μυητικό τους χαρακτήρα, είχαν πάντα θεραπευτική ιδιότητα, τόσο για τη ψυχή όσο και την κοινωνική συνείδηση των ανθρώπων. Οι πιο αρχαίες μυθολογίες, μάθαιναν τους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται, πίσω από τον υλικό κόσμο, την ύπαρξη κάτι διαφορετικού , πέρα από την αστάθεια της ανθρώπινης ζωής. Περίπου χίλια χρόνια πριν από την εμφάνιση του Χριστιανισμού, άρχισε η κριτική της μυθολογικής σκέψης, η αμφισβήτηση της μυθολογίας ως ιστορικής αφήγησης και η απόρριψη των μύθων ως απαντήσεων στα φιλοσοφικά ερωτήματα. Ωστόσο οι μύθοι παρέμειναν πεισματικά μες τους αιώνες, ως συμπληρωματική σκέψη και επικοινωνία, με σκοπό τη διδαχή, την προβολή ηθικών αξιών και προτύπων, αλλά και ως μυητικές αντιλήψεις του θανάτου και του Θείου.
Όμως, εδώ και πέντε αιώνες, διεξάγεται ένας αμείλικτος αγώνας για την επιβολή του λόγου και τον εξοστρακισμό του μύθου, για την επιβολή της καθαρής σκέψης και τον αποκλεισμό των μυθοπλαστικών ιδεών.
Στο μεσοπόλεμο, ο μεγάλος Άγγλος ποιητής Τ. Σ. Έλιοτ έγραψε την «Έρημη Χώρα», ένα ποίημα στο οποίο περιγράφει τη στειρότητα της σύγχρονης ζωής και την επικείμενη καταστροφή ενός απάνθρωπου πολιτισμού. Επικαλείται τη χαμένη γνώση της παγκόσμιας μυθολογίας ως ελπίδα σωτηρίας και καταλήγει : «Με τα συντρίμμια αυτά (σ.: των ξεχασμένων μύθων), στύλωσα τα ερείπιά μου (σ.: του σύγχρονου ορθολογισμού).»Ο 20ος αιώνας μας κληροδότησε πολλά βιώματα φρίκης. Η καλλιτεχνική ευφυΐα του Ισπανού ζωγράφου Π. Πικάσσο αποτύπωσε αυτή τη φρίκη στο περίφημο έργο του, την «Γκουέρνικα». Ο δικός μας Γιώργος Σεφέρης, μας λέει:
«…Κι ἂ σου μιλῶ μὲ παραμύθια καὶ παραβολὲς
εἶναι γιατὶ τ᾿ ἀκοῦς γλυκότερα, κι ἡ φρίκη
δὲν κουβεντιάζεται γιατὶ εἶναι ζωντανὴ …»
Αναμφίβολα, ο Λόγος έχει αλλάξει εκπληκτικά τους υλικούς όρους της ζωής μας. (Ιδιαίτερα του Δυτικού Κόσμου). Όμως ο απομυθοποιημένος κόσμος μας δεν είναι καθόλου εκείνος ο επίγειος παράδεισος που προφήτεψαν θεμελιωτές του Καθαρού Λόγου, όπως ο Μπέϊκον και ο Λοκ.
Την ιδέα ενός επίγειου παράδεισου ανιχνεύει, από τις απαρχές της ανθρώπινης σκέψης και ανά τους αιώνες, ο Πέδρο Ολάγια στο έργο του: «Ευδαίμων Αρκαδία – η σαγήνη ενός μύθου στον πολιτισμό της Δύσης».Την ιδέα που πριν ακόμη από την εποχή του Κρόνου και της Ρέας, θεωρεί υπαρκτό έναν τόπο, όπου η φύση και ο άνθρωπος ως μια ολότητα, η γενετήσια ορμή ως δύναμη δημιουργίας, και η μουσική ως καθαρτήρια εμπειρία, συνθέτουν μια ιδανική, βιωματική προσέγγιση του Θείου. Την ιδέα που δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί άξονα της ανθρώπινης σκέψης.
«Τι είναι Θεός, τι μη Θεός και τι το ανάμεσό τους;» αναρωτιέται ο Γ. Σεφέρης. Εκεί ανάμεσα στη γη και τον ουρανό, στα πάντα θεωρούμενα ιερά βουνά, με τους αγνούς, αμόλυντους από το σκεπτικισμό ποιμένες, εκεί στη γη των προσελήνων Πελασγών, των μυθικών προγόνων, στην Αρκαδία, ο Βιργίλιος έκανε την ιδέα μύθο. Μύθο λυτρωτικό, νοσταλγικό, που σαν υπόγειο ρεύμα ρέει και διαποτίζει τη σκέψη του Δυτικού κόσμου.
Έτσι το όνομα της Αρκαδίας συμπυκνώνει, διαχρονικά, στην ιστορία της Ευρωπαϊκής σκέψης, το νόημα του μύθου και ταυτίζεται με την ουσία της μυθολογίας : Της μέθεξης στην ανανεωτική διαδικασία του θανάτου και της αναγέννησης.
“ ET IN ARCADIA EGO … ”
Από το Βιργίλιο ως τον Γκαίτε, ο Πέδρο Ολάγια προσεγγίζει το μύθο, σαγηνεύεται ο ίδιος απ’ αυτόν, και ακολουθώντας το μύθο του μύθου, μας καλεί σε ένα ασυνήθιστο ταξίδι στον πολιτισμό της Δύσης. Μας δίνει την ευκαιρία να διαπιστώσουμε το σθένος της ιδέας και τη διαρκή αναβίωση του μύθου στην τέχνη και στη σκέψη διανοητών και μυστών, που αλληλοδιαδέχονται στην ευρωπαϊκή ιστορία τους υμνωδούς της ευδαιμονίας των Αρκάδων Ποιμένων.
Η «Ευδαίμων Αρκαδία», κατορθώνει να σαγηνεύσει τον αναγνώστη, αλλά ακόμη και τον απλό φυλλομετρητή του βιβλίου. Ο Πέδρο Ολάγια ξετυλίγει μια λογοτεχνική, γλαφυρή αφήγηση, στηριγμένη στην ακρίβεια και τη βάσανο μιας μεθοδικής, εκτεταμένης, πολυεπίπεδης φιλολογικής αλλά και επιτόπιας έρευνας. Εικονογραφεί το κείμενο με μοναδικό τρόπο, δίνοντας την οπτική σκέψη των φωτογραφιών του, που είναι προϊόν της έρευνας και ταυτόχρονα τεκμήρια της προσέγγισής του. Παραθέτει τις πηγές με τρόπο ευρηματικό και δεν παραλείπει να επισυνάψει μια προσεκτική χαρτογραφία.
Τελικά, ο Πέδρο Ολάγια απαντά στο ερώτημα που ο ίδιος θέτει «Γιατί η Αρκαδία;», υπερβαίνοντας τα όρια μιας επιστημονικής πραγματείας, που αφορά την Ιστορία της Σκέψης. Δημιουργεί ο ίδιος ένα έργο τέχνης. Πρέπει να συγχαρούμε για αυτό το αποτέλεσμα, εκτός από τον Πέδρο Ολάγια τόσο την Ροζάριο Καρίγγιο που τον συνόδευσε (και ως ερευνήτρια) στο ταξίδι του, όσο και τις εκδόσεις Road, που τον εμπιστεύτηκαν και του έδωσαν την τεχνική υποστήριξη.
Το έργο του Πέδρο Ολάγια, που κατά την γνώμη μου θα είναι έργο αναφοράς στην παγκόσμια βιβλιογραφία, δεν έγινε μόνο για την συγκίνηση του δικού του ταξιδιού (που σίγουρα απόλαυσε), ούτε για μια ακαδημαϊκή διάκριση (που ασφαλώς αξίζει), αλλά ούτε για τον έπαινο και θαυμασμό των «μυημένων» (που χωρίς αμφιβολία θα έχει). Έγινε για έναν, όπως ο ίδιος λέει, τελευταίο σκοπό: «Για ν’ αποκτήσουν οι Αρκάδες και οι Έλληνες, μεγαλύτερη επίγνωση της σημασίας που έχει το όνομα αυτής της πανέμορφης γης για τον κόσμο.»
Αυτός ο τελευταίος σκοπός, που ταυτίζεται με το σκοπό του «Αρκαδικού Μουσείου Τέχνης και Ιστορίας», μας οδήγησαν στην Χορηγία Έρευνας για την δημιουργία αυτού του Έργου. Το αποτέλεσμα μας γεμίζει ικανοποίηση, πιστεύουμε ότι μας δικαιώνει, και μας δίνει ώθηση για το δικό μας έργο.
Ελπίζω αυτή η έκδοση όχι μόνο να συγκινήσει αλλά να συμβάλλει να δούμε όλοι μας με μια νέα προσέγγιση και τη σύγχρονη Αρκαδία. Δεν μπορεί στην σύγχρονη Αρκαδία οι μαθητές των Λυκείων να αποφοιτούν ανυποψίαστοι για την Αρκαδική μυθολογία, το Αρκαδικό Ιδεώδες, και τον Αρκαδισμό στη Δυτική κουλτούρα. Δεν μπορεί στη σύγχρονη Αρκαδία να υπάρχει η τόσο προκλητικά πλημμελής σήμανση και φύλαξη των μνημείων και των ιστορικών χώρων. Δεν μπορεί στη σύγχρονη Αρκαδία να μην υπάρχει ένα σύμφωνο ποιότητας για τις επενδύσεις κάθε μορφής. Δεν μπορεί στη σύγχρονη Αρκαδία να μην υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη χωροταξία και τη χρήση γης. Δεν μπορεί στη σύγχρονη Αρκαδία να μην υπάρχει η υποδομή για μια γνήσια και πρωτότυπη πολιτιστική παραγωγή.
Στην Πολιτεία μας, οι εκλεγμένοι άρχοντες καλούνται να επωμισθούν την πρώτη ευθύνη. Όμως η ενεργοποίηση των πολιτών είναι απαραίτητη. Πρώτα απ’ όλα η Αρκαδία είναι τόπος. Οι σύγχρονοι Αρκάδες είναι δεμένοι με τον τόπο τους και περήφανοι για την καταγωγή τους. Μπορούν να γίνουν οι θεματοφύλακες της κληρονομιάς της. Για να γίνει η Αρκαδία του 21ου αιώνα, ο τόπος όπου οι άνθρωποι, η φύση, ο πολιτισμός, η ποιότητα ζωής και η φιλοξενία, θα αναδείξουν ένα νέο πρότυπο ευδαιμονίας.
Έχω καταμετρήσει περισσότερα από δέκα εκδόσεις βιβλίων και λευκωμάτων για την Αρκαδία, στα τελευταία τέσσερα χρόνια. Δεν είναι τυχαίο. Όμως αυτή η έκδοση του έργου του Πέδρο Ολάγια μοιάζει κάτι διαφορετικό.Το έργο αυτό, με την ευαισθησία που αποπνέει και τη συγκίνηση που μεταδίδει, σε συνδυασμό με την τεκμηρίωση που το συνοδεύει, μπορεί (και ελπίζω να το κάνει), να δώσει αφορμή για πρωτοβουλίες, με σημαία ένα σύνθημα που απευθύνεται σε Αρκάδες και Αρκαδιστές:
«Ανακαλύψτε την Αρκαδία στην Αρκαδία!»._
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου