Δημοσίευση στα Καθημερινά Νέα στις 22 Μάη 2010
Σε πολλά δημοσιογραφικά και πολιτικά στέκια, πέριξ της πλατείας Κολωνακίου και στο Νέο Ψυχικό, διακινούνται οι πολλαπλές εναλλακτικές λύσεις και τα σενάρια, που η Ελληνική Κυβέρνηση δεν επέλεξε ως λύση στο Ελληνικό πρόβλημα δανεισμού. Ένα περίεργο πέπλο μυστηρίου καλύπτει αυτές τις λύσεις μιας και δεν διατυπώνονται, παρά το ότι η ύπαρξή τους και η δυνατότητα επιτυχίας τους βεβαιώνονται από μύστες της νεοελληνικής πολυγνωσίας. Αυτό που μπορεί να καταλάβει κανείς είναι πως οι λύσεις αυτές συγκλίνουν σε πέντε «κριτικές» υποθέσεις, από τις οποίες η πρώτη αφορά την δυνατότητα μη αποκάλυψης του προβλήματος χρέους και ελλείμματος, η δεύτερη την δυνατότητα λήψης άμεσων μέτρων που θα απέτρεπαν την κρίση, η τρίτη την δυνατότητα αποφυγής εμπλοκής του ΔΝΤ, η τέταρτη τον εκβιασμό προ του οποίου υποτίθεται πως θα μπορούσε να θέσει η Ελλάδα τους εταίρους της και τους δανειστές της και τέλος, η πέμπτη, την δυνατότητα διαπραγμάτευσης διαφορετικών μέτρων. Κάθε μία από τις υποθέσεις αναιρείται μόλις τεθεί εμπρός στις αιτίες και το χρονικό της κρίσης, δηλαδή την απώλεια κάθε ίχνους αξιοπιστίας της Ελλάδας, την Ευρωπαϊκή ανετοιμότητα, την ασύμμετρη ισχύ των κερδοσκοπικών κεφαλαίων και τους περιορισμούς από τη συμμετοχή στο Ευρώ. Στη σύνθεσή τους, οι υποθέσεις αυτές είναι η απόλυτη καταστροφή. Αυτό όμως δεν εμποδίζει τις «απόκρυφες» αναλύσεις, που αυτοτροφοδοτούνται με σύγχυση και συνομωσιολογίες.
Ένα γρήγορο flash-back είναι αναγκαίο. Ο Κώστας Καραμανλής αποφασίζει να παραδώσει τη εξουσία όταν λαμβάνει από τις Βρυξέλες τελεσίγραφο που ζητά τα πραγματικά στοιχεία της οικονομίας και ένα πρόγραμμα μέτρων. Παρόλα αυτά λίγες μέρες προ των εκλογών, αποστέλλεται στον αρμόδιο Επίτροπο πρόβλεψη για το έλλειμμα, υποδιπλάσια αυτής της Τράπεζας της Ελλάδας. Μετά τις εκλογές ο νέος υπουργός οικονομικών έχει ένα και μοναδικό δρόμο, εμπρός στην διαμηνυόμενη οργή των Ευρωπαίων, για να μην υπονομεύσει την δυνατότητα της νέας Κυβέρνησης να ανακτήσει την Εθνική αξιοπιστία. Το δρόμο της απόλυτης διαφάνειας και της ειλικρινούς διαπραγμάτευσης με τους εταίρους μας. Σε μια χρονική στιγμή που η παγκόσμια οικονομία, σε σχετική ηρεμία, αναζητά τους δρόμους μιας δειλής ανάκαμψης, η νέα Ελληνική Κυβέρνηση σχεδιάζει ένα συνδυασμό δημοσιονομικής περιστολής, διοικητικών και διαρθρωτικών αλλαγών και χαμηλής αναθέρμανσης της αγοράς, υπό την αναμενόμενη, αναγκαστική, αυστηρή, Ευρωπαϊκή επιτήρηση. Η κήρυξη στάσης πληρωμών στο Dubai, βρίσκει τους Ευρωπαίους να διαπραγματεύονται με το Πεκίνο την πορεία των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Οι αναλυτές, στις δυο πλευρές του Ατλαντικού θέτουν στο μόνιτορ το σθένος του Ευρώ υπό το βάρος των ελλειμμάτων και του υπερδανεισμού του «νότου». Διατυπώνεται η θεωρία των “PIGS”, ξεκινούν υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, η Ευρώπη αιφνιδιάζεται και η Ελλάδα στοχοποιείται, λόγω του σήματος που δίνει η διαδικασία υπαγωγής της σε επιτήρηση και η πανταχόθεν αμφισβητούμενη αξιοπιστία της. Οι Ευρωπαίοι επιχειρούν να θέσουν την Ελλάδα σε «καραντίνα» και εξορκίζουν κάθε συζήτηση πιθανής χρεοκοπίας της χώρας. Ενώ η συζήτηση εντός της ΕΕ κινείται στα αναμενόμενα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται, στις συναντήσεις του με την ευκαιρία του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, πως η Ελλάδα έχει πιαστεί στο δόκανο ενός μεγάλου κερδοσκοπικού σχεδιασμού και επιχειρεί μαζί με γενναία αυτόβουλα μέτρα, απαραίτητα για την αξιοπιστία της χώρας και τη δική του, να πείσει τους εταίρους του πως το πρόβλημα ξεπερνά την Ελλάδα, και είναι Ευρωπαϊκό. Σύμμαχό του βρίσκει τον Γάλλο Πρόεδρο ο οποίος διακηρύσσει ότι «Η παγκόσμια κοινότητα έχει δύο επιλογές: «Ή αλλάζει ριζικά τους κανόνες του καπιταλισμού, ή παραμένει ευάλωτη για την επόμενη κρίση» Στον αντίποδα ακούγεται, από πολλές πλευρές, εντός και εκτός ΕΕ, η πρόταση αποβολής της Ελλάδας από το Ευρώ και η παράδοσή της στο ΔΝΤ. Καθώς η Ευρώπη, μετά την έγκριση του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης από την Κομισιόν και τα δρακόντεια μέτρα επιτήρησης της Ελλάδας, συνειδητοποιεί τη βασιμότητα των Ελληνικών επιχειρημάτων, ένας μηχανισμός έσχατης προσφυγής σχεδιάζεται, με το ΔΝΤ αρχικά ως σύμβουλο, με αργές διαδικασίες που επιτρέπουν στις αγορές να επιδείξουν την ασύμμετρη απειλή τους. Ο Έλληνας πρωθυπουργός επιδίδεται σε ένα παγκόσμιο μαραθώνιο επισκέψεων και επαφών προκειμένου να πείσει αφενός για την διάσταση του Ελληνικού προβλήματος, αφετέρου να αποκαταστήσει την πληγωμένη αξιοπιστία της χώρας. Η ΕΚΤ, αντιλαμβανόμενη την δυναμική του προβλήματος, προσπαθεί να εκβιάσει την επιτάχυνση της λύσης. Η Γερμανία δυστροπεί και επιβάλει τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Η Eurostat ανακοινώνει υψηλότερο έλλειμμα, οι αγορές εκτινάσσουν τα spreads και η Ελλάδα εξαντλημένη, ζητά την ενεργοποίηση του μηχανισμού, υποχρεωμένη να δεχτεί τους σκληρούς όρους του πλαισίου δανεισμού της εκτός αγορών, τη στιγμή που αυτές προεξοφλούν την χρεοκοπία της. Η Γερμανία συναινεί απρόθυμα στην ενεργοποίησή του, υπό την πίεση διεθνούς επιτροπείας (ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΟΟΣΑ). Οι αγορές έχουν φύγει για άλλη μια φορά μπροστά και αναγκάζουν τους Ευρωπαίους, υπό την πίεση μιας γενικευμένης διεθνούς ανησυχίας, να επιχειρήσουν την ανακοπή τους με ένα πακέτο – μαμούθ, για τις υπόλοιπες χώρες και τις ευρωπαϊκές Τράπεζες, στα πρότυπα της «Ελληνικής» λύσης. Οι χώρες που είναι δημοσιονομικά εκτεθειμένες, παίρνουν επείγοντα και σκληρά μέτρα προσαρμογής.
Ας δούμε τώρα τις υποθέσεις της «άλλης λύσης». Η νέα κυβέρνηση ακολουθεί την τακτική της προηγούμενης και προσπαθεί να κρύψει το έλλειμμα. Παίρνει μόνη της ένα πακέτο μέτρων που προτείνει ως Πρόγραμμα σταθερότητας. Καταφέρνει κακήν-κακώς να διαπραγματευτεί ένα πρόγραμμα μείωσης του με την ΕΕ, μέσα σε ένα κλίμα δυσπιστίας και έντασης, και οι εταίροι της δεν μπαίνουν στη διαδικασία αποβολής της από το Συμβούλιο κατά τη συζήτησή του, ώστε να επιβάλουν αυτοί τα μέτρα. Η Ελλάδα, αντιλαμβανόμενη τις πιέσεις προς τις χώρες “PIGS”, βγαίνει να δανειστεί πρόωρα και οι αγορές αρχίζουν να ανεβάζουν τα spreads μέσα σε ένα κλίμα φημολογίας. Η Eurostat αποκαλύπτει το έλλειμμα (έστω και μια-δυο μονάδες χαμηλότερο). Οι αγορές επιτίθενται και όταν αρχίζουν να δοκιμάζουν σοβαρά τις αντοχές του Ευρώ, η Ελλάδα θεωρείται «το πρόβλημα» και η κυβέρνησή της μέρος του. Κάθε κίνηση και πρωτοβουλία της Ελληνικής κυβέρνησης χάνεται υπό το βάρος της δικής της αναξιοπιστίας. Η αδυναμία δανεισμού έρχεται και στην Ελλάδα υποδεικνύεται η προσφυγή στο ΔΝΤ. Η Ελλάδα απειλεί την Ευρωζώνη με τις επιπτώσεις μιας στάσης πληρωμών Στην Ευρώπη επικρατεί η άποψη των Γερμανών (και άλλων), η Ελλάδα γίνεται αποδιοπομπαίος τράγος και επινοείται, αντί οποιουδήποτε μηχανισμού στήριξης, η μεθόδευση εξόδου του «λαθρεπιβάτη» που βάζει σε κίνδυνο το ενιαίο νόμισμα. Η χώρα δεν μπορεί να δανειστεί, κηρύσσει στάση πληρωμών (που συμπεριλαμβάνει μισθούς , συντάξεις κλπ). Οι Ελληνικές τράπεζες καταρρέουν εμπρός σε μια ακατάσχετη διαρροή συναλλάγματος και η επαναφορά της δραχμής έρχεται με μια υποτίμηση που δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις στα ισοζύγια εμπορικών συναλλαγών και πληρωμών καθώς και στα συναλλαγματικά αποθέματα. Η επαναδιαπραγμάτευση ενός διογκωμένου χρέους σε ξένη πλέον ισοτιμία, οδηγεί, υπό αυτούς τις συνθήκες πλέον, στο ΔΝΤ. Ο πληθωρισμός εκτινάσσεται σε ανεξέλεγκτα ύψη, με αντίστοιχη πτώση των πραγματικών μισθών και η μεσαία τάξη οδηγείται σε πλήρη εξαθλίωση. Πέρα από την αναπόφευκτη πτώχευση, η Ελλάδα θα φορτωνόταν το άγος της αποσταθεροποίησης του Ευρώ και η συμμετοχή της στην Ένωση θα είχε στο μέλλον αυτό το στίγμα.
Ως εδώ λοιπόν, ευτυχώς αποφύγαμε την «άλλη λύση». Η περί αυτού του « ευτυχώς» πεποίθηση, είναι κρίσιμη για την πορεία της λύσης που επιλέχθηκε. Όμως αν αυτή η λύση στην οποία οδηγηθήκαμε, ήταν αναγκαία, είναι και ικανή να διανοίξει μια νέα προοπτική; Οι ανησυχίες που διατυπώνονται είναι σοβαρές και βάσιμες. Η απάντηση είναι ένα καθαρό όχι, χωρίς περιστροφές. Το θέμα δεν είναι αν η Ελλάδα καταφέρει να αντέξει κοινωνικά την παρατεταμένη ύφεση ή αν θα περιορίσει το έλλειμμα σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος. Το αν θα μπορέσει να επιτύχει τις διαρθρωτικές αλλαγές σε κράτος και αγορά, ώστε να διαμορφώσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, είναι ασφαλώς το μεγάλο στοίχημα. Όμως η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Οι ευρωπαίοι ίσως να πάρουν ακόμα σκληρότερα μαθήματα από αυτούς που ο Σουηδός Υπουργός Οικονομικών Aντρέ Μπόργκ αποκαλεί «αγέλη λύκων». Ο συνδυασμός υψηλού χρέους, που σε επίπεδο Ευρωζώνης τείνει να προσεγγίσει το 100% του ΑΕΠ, με την «εγκλωβισμένη» οικονομική ανάπτυξη, δημιουργούν ιδανικό υπόβαθρο για να στηθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις. Όσα τρισεκατομμύρια και αν τυπώσει μια Κεντρική Τράπεζα, ή αν δημιουργήσουν οι κυβερνήσεις με συλλογικούς μηχανισμούς δανεισμού, δεν θα αρκέσουν, αφού με απειροελάχιστο κόστος οι κερδοσκόποι μπορούν να ανοίγουν όσες θέσεις θέλουν εναντίον της Ευρωζώνης, με σορτάρισμα ομολόγων και αγορές CDS. Όσο οι πολιτικοί δεν βρίσκουν το θάρρος για ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, που θα απαγορεύει αυτά τα κερδοσκοπικά όπλα, τόσο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα βρίσκονται υπό την ασύμμετρη απειλή τους. Μήπως είναι καιρός οι Ευρωπαίοι να ξεφύγουν από τις επικίνδυνες συνταγές (και ίσως τις παγίδες) του κυρίου Γιόζεφ Άκερμαν της Deutsche Bank, προέδρου και του Institute of International Finance, όπου μετέχουν οι 70 μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο; Κάποτε (ήταν Παρασκευή και 13), ο Γάλλος Βασιλιάς Φίλιππος ο Δ’, συνέλαβε σε μια νύχτα τους δανειστές του, διεθνείς τραπεζίτες της εποχής, και διέλυσε την οργάνωσή τους, που ήταν το περίφημο και ισχυρότατο τάγμα των Ναϊτών Ιπποτών. Μήπως οι σημερινοί πολιτικοί πρέπει να σκεφτούν και να πράξουν ανάλογα;
Ο επίτροπος Όλι Ρέν σχεδιάζει μια αυστηρά συντονισμένη δημοσιονομική διαχείριση των δημοσιονομικών της Ευρωζώνης. Το κρίσιμο και ουσιαστικό ωστόσο ερώτημα είναι αν μπορεί η Ευρωπαϊκή οικονομία να αναστηθεί, όταν όλοι θα προσπαθούν ταυτόχρονα να ελαττώσουν τα κυβερνητικά ελλείμματα και να εξάγουν περισσότερο για να πληρωθούν οι λογαριασμοί! Μήπως η έλλειψη «ενεργού» ζήτησης οδηγήσει τις οικονομίες και τις κοινωνίες της Ευρώπης στο μεγαλύτερο δράμα από την εποχή του Παγκοσμίου πολέμου; Μήπως είναι η ώρα να ξαναδούμε σοβαρά αυτά που μας είπε ο κύριος Κέϋνς το 1936 στη Γενική του Θεωρία; Αν λοιπόν η άμεση επαναρύθμιση της αγοράς κεφαλαίων και χρήματος είναι εκ των ουκ άνευ, ποια είναι η «Άλλη Λύση» για την Ευρωζώνη και την Ευρώπη γενικότερα; Η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν θα γίνει με διατάγματα, με μεγαλοστομίες και με ευχέλαια, αλλά ούτε μέσω επιτοκίων και τραπεζικού χρήματος. Η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει το φόβο του πληθωρισμού και με μια ταχεία και ελεγχόμενη διολίσθηση του Ευρώ, με έκδοση φρέσκου χρήματος που θα διοχετευτεί σε ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα νέων και μεγάλων επενδύσεων, σε όλες τις χώρες της Ένωσης. Έτσι θα μπορέσουν οι Πολιτικοί να πιάσουν πάλι το τιμόνι και να δώσουν μια αληθινή απάντηση στην αναγκαία ανάπτυξη και την συνολική ανταγωνιστικότητα, που θα αναστρέψει την αδιέξοδη κατεύθυνση των Τραπεζιτών. Δυστυχώς στην Ευρώπη όλα προχωρούν με τον πόνο της λοχείας σε κάθε απόφαση. Ίσως η «Άλλη Λύση» επιχειρηθεί όταν θα είναι πια αργά. Η Ελλάδα επείγεται περισσότερο από τους εταίρους της. Η Κυβέρνηση πρέπει να παλέψει τώρα, για να απεκδυθεί η χώρα και η κοινωνία μας το ρόλο του πειραματόζωου, να απαιτήσει το σεβασμό και να επιζητήσει με αξιοπιστία την επιτάχυνση της ευρωπαϊκής «Άλλης Λύσης». Σε διαφορετική περίπτωση, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν θα μπορέσει να αποφύγει την τύχη του Χαρίλαου Τρικούπη και η χώρα θα βυθιστεί στους χειρότερους φόβους της.
Ένα γρήγορο flash-back είναι αναγκαίο. Ο Κώστας Καραμανλής αποφασίζει να παραδώσει τη εξουσία όταν λαμβάνει από τις Βρυξέλες τελεσίγραφο που ζητά τα πραγματικά στοιχεία της οικονομίας και ένα πρόγραμμα μέτρων. Παρόλα αυτά λίγες μέρες προ των εκλογών, αποστέλλεται στον αρμόδιο Επίτροπο πρόβλεψη για το έλλειμμα, υποδιπλάσια αυτής της Τράπεζας της Ελλάδας. Μετά τις εκλογές ο νέος υπουργός οικονομικών έχει ένα και μοναδικό δρόμο, εμπρός στην διαμηνυόμενη οργή των Ευρωπαίων, για να μην υπονομεύσει την δυνατότητα της νέας Κυβέρνησης να ανακτήσει την Εθνική αξιοπιστία. Το δρόμο της απόλυτης διαφάνειας και της ειλικρινούς διαπραγμάτευσης με τους εταίρους μας. Σε μια χρονική στιγμή που η παγκόσμια οικονομία, σε σχετική ηρεμία, αναζητά τους δρόμους μιας δειλής ανάκαμψης, η νέα Ελληνική Κυβέρνηση σχεδιάζει ένα συνδυασμό δημοσιονομικής περιστολής, διοικητικών και διαρθρωτικών αλλαγών και χαμηλής αναθέρμανσης της αγοράς, υπό την αναμενόμενη, αναγκαστική, αυστηρή, Ευρωπαϊκή επιτήρηση. Η κήρυξη στάσης πληρωμών στο Dubai, βρίσκει τους Ευρωπαίους να διαπραγματεύονται με το Πεκίνο την πορεία των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Οι αναλυτές, στις δυο πλευρές του Ατλαντικού θέτουν στο μόνιτορ το σθένος του Ευρώ υπό το βάρος των ελλειμμάτων και του υπερδανεισμού του «νότου». Διατυπώνεται η θεωρία των “PIGS”, ξεκινούν υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, η Ευρώπη αιφνιδιάζεται και η Ελλάδα στοχοποιείται, λόγω του σήματος που δίνει η διαδικασία υπαγωγής της σε επιτήρηση και η πανταχόθεν αμφισβητούμενη αξιοπιστία της. Οι Ευρωπαίοι επιχειρούν να θέσουν την Ελλάδα σε «καραντίνα» και εξορκίζουν κάθε συζήτηση πιθανής χρεοκοπίας της χώρας. Ενώ η συζήτηση εντός της ΕΕ κινείται στα αναμενόμενα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται, στις συναντήσεις του με την ευκαιρία του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, πως η Ελλάδα έχει πιαστεί στο δόκανο ενός μεγάλου κερδοσκοπικού σχεδιασμού και επιχειρεί μαζί με γενναία αυτόβουλα μέτρα, απαραίτητα για την αξιοπιστία της χώρας και τη δική του, να πείσει τους εταίρους του πως το πρόβλημα ξεπερνά την Ελλάδα, και είναι Ευρωπαϊκό. Σύμμαχό του βρίσκει τον Γάλλο Πρόεδρο ο οποίος διακηρύσσει ότι «Η παγκόσμια κοινότητα έχει δύο επιλογές: «Ή αλλάζει ριζικά τους κανόνες του καπιταλισμού, ή παραμένει ευάλωτη για την επόμενη κρίση» Στον αντίποδα ακούγεται, από πολλές πλευρές, εντός και εκτός ΕΕ, η πρόταση αποβολής της Ελλάδας από το Ευρώ και η παράδοσή της στο ΔΝΤ. Καθώς η Ευρώπη, μετά την έγκριση του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης από την Κομισιόν και τα δρακόντεια μέτρα επιτήρησης της Ελλάδας, συνειδητοποιεί τη βασιμότητα των Ελληνικών επιχειρημάτων, ένας μηχανισμός έσχατης προσφυγής σχεδιάζεται, με το ΔΝΤ αρχικά ως σύμβουλο, με αργές διαδικασίες που επιτρέπουν στις αγορές να επιδείξουν την ασύμμετρη απειλή τους. Ο Έλληνας πρωθυπουργός επιδίδεται σε ένα παγκόσμιο μαραθώνιο επισκέψεων και επαφών προκειμένου να πείσει αφενός για την διάσταση του Ελληνικού προβλήματος, αφετέρου να αποκαταστήσει την πληγωμένη αξιοπιστία της χώρας. Η ΕΚΤ, αντιλαμβανόμενη την δυναμική του προβλήματος, προσπαθεί να εκβιάσει την επιτάχυνση της λύσης. Η Γερμανία δυστροπεί και επιβάλει τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Η Eurostat ανακοινώνει υψηλότερο έλλειμμα, οι αγορές εκτινάσσουν τα spreads και η Ελλάδα εξαντλημένη, ζητά την ενεργοποίηση του μηχανισμού, υποχρεωμένη να δεχτεί τους σκληρούς όρους του πλαισίου δανεισμού της εκτός αγορών, τη στιγμή που αυτές προεξοφλούν την χρεοκοπία της. Η Γερμανία συναινεί απρόθυμα στην ενεργοποίησή του, υπό την πίεση διεθνούς επιτροπείας (ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΟΟΣΑ). Οι αγορές έχουν φύγει για άλλη μια φορά μπροστά και αναγκάζουν τους Ευρωπαίους, υπό την πίεση μιας γενικευμένης διεθνούς ανησυχίας, να επιχειρήσουν την ανακοπή τους με ένα πακέτο – μαμούθ, για τις υπόλοιπες χώρες και τις ευρωπαϊκές Τράπεζες, στα πρότυπα της «Ελληνικής» λύσης. Οι χώρες που είναι δημοσιονομικά εκτεθειμένες, παίρνουν επείγοντα και σκληρά μέτρα προσαρμογής.
Ας δούμε τώρα τις υποθέσεις της «άλλης λύσης». Η νέα κυβέρνηση ακολουθεί την τακτική της προηγούμενης και προσπαθεί να κρύψει το έλλειμμα. Παίρνει μόνη της ένα πακέτο μέτρων που προτείνει ως Πρόγραμμα σταθερότητας. Καταφέρνει κακήν-κακώς να διαπραγματευτεί ένα πρόγραμμα μείωσης του με την ΕΕ, μέσα σε ένα κλίμα δυσπιστίας και έντασης, και οι εταίροι της δεν μπαίνουν στη διαδικασία αποβολής της από το Συμβούλιο κατά τη συζήτησή του, ώστε να επιβάλουν αυτοί τα μέτρα. Η Ελλάδα, αντιλαμβανόμενη τις πιέσεις προς τις χώρες “PIGS”, βγαίνει να δανειστεί πρόωρα και οι αγορές αρχίζουν να ανεβάζουν τα spreads μέσα σε ένα κλίμα φημολογίας. Η Eurostat αποκαλύπτει το έλλειμμα (έστω και μια-δυο μονάδες χαμηλότερο). Οι αγορές επιτίθενται και όταν αρχίζουν να δοκιμάζουν σοβαρά τις αντοχές του Ευρώ, η Ελλάδα θεωρείται «το πρόβλημα» και η κυβέρνησή της μέρος του. Κάθε κίνηση και πρωτοβουλία της Ελληνικής κυβέρνησης χάνεται υπό το βάρος της δικής της αναξιοπιστίας. Η αδυναμία δανεισμού έρχεται και στην Ελλάδα υποδεικνύεται η προσφυγή στο ΔΝΤ. Η Ελλάδα απειλεί την Ευρωζώνη με τις επιπτώσεις μιας στάσης πληρωμών Στην Ευρώπη επικρατεί η άποψη των Γερμανών (και άλλων), η Ελλάδα γίνεται αποδιοπομπαίος τράγος και επινοείται, αντί οποιουδήποτε μηχανισμού στήριξης, η μεθόδευση εξόδου του «λαθρεπιβάτη» που βάζει σε κίνδυνο το ενιαίο νόμισμα. Η χώρα δεν μπορεί να δανειστεί, κηρύσσει στάση πληρωμών (που συμπεριλαμβάνει μισθούς , συντάξεις κλπ). Οι Ελληνικές τράπεζες καταρρέουν εμπρός σε μια ακατάσχετη διαρροή συναλλάγματος και η επαναφορά της δραχμής έρχεται με μια υποτίμηση που δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις στα ισοζύγια εμπορικών συναλλαγών και πληρωμών καθώς και στα συναλλαγματικά αποθέματα. Η επαναδιαπραγμάτευση ενός διογκωμένου χρέους σε ξένη πλέον ισοτιμία, οδηγεί, υπό αυτούς τις συνθήκες πλέον, στο ΔΝΤ. Ο πληθωρισμός εκτινάσσεται σε ανεξέλεγκτα ύψη, με αντίστοιχη πτώση των πραγματικών μισθών και η μεσαία τάξη οδηγείται σε πλήρη εξαθλίωση. Πέρα από την αναπόφευκτη πτώχευση, η Ελλάδα θα φορτωνόταν το άγος της αποσταθεροποίησης του Ευρώ και η συμμετοχή της στην Ένωση θα είχε στο μέλλον αυτό το στίγμα.
Ως εδώ λοιπόν, ευτυχώς αποφύγαμε την «άλλη λύση». Η περί αυτού του « ευτυχώς» πεποίθηση, είναι κρίσιμη για την πορεία της λύσης που επιλέχθηκε. Όμως αν αυτή η λύση στην οποία οδηγηθήκαμε, ήταν αναγκαία, είναι και ικανή να διανοίξει μια νέα προοπτική; Οι ανησυχίες που διατυπώνονται είναι σοβαρές και βάσιμες. Η απάντηση είναι ένα καθαρό όχι, χωρίς περιστροφές. Το θέμα δεν είναι αν η Ελλάδα καταφέρει να αντέξει κοινωνικά την παρατεταμένη ύφεση ή αν θα περιορίσει το έλλειμμα σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος. Το αν θα μπορέσει να επιτύχει τις διαρθρωτικές αλλαγές σε κράτος και αγορά, ώστε να διαμορφώσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, είναι ασφαλώς το μεγάλο στοίχημα. Όμως η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Οι ευρωπαίοι ίσως να πάρουν ακόμα σκληρότερα μαθήματα από αυτούς που ο Σουηδός Υπουργός Οικονομικών Aντρέ Μπόργκ αποκαλεί «αγέλη λύκων». Ο συνδυασμός υψηλού χρέους, που σε επίπεδο Ευρωζώνης τείνει να προσεγγίσει το 100% του ΑΕΠ, με την «εγκλωβισμένη» οικονομική ανάπτυξη, δημιουργούν ιδανικό υπόβαθρο για να στηθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις. Όσα τρισεκατομμύρια και αν τυπώσει μια Κεντρική Τράπεζα, ή αν δημιουργήσουν οι κυβερνήσεις με συλλογικούς μηχανισμούς δανεισμού, δεν θα αρκέσουν, αφού με απειροελάχιστο κόστος οι κερδοσκόποι μπορούν να ανοίγουν όσες θέσεις θέλουν εναντίον της Ευρωζώνης, με σορτάρισμα ομολόγων και αγορές CDS. Όσο οι πολιτικοί δεν βρίσκουν το θάρρος για ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, που θα απαγορεύει αυτά τα κερδοσκοπικά όπλα, τόσο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα βρίσκονται υπό την ασύμμετρη απειλή τους. Μήπως είναι καιρός οι Ευρωπαίοι να ξεφύγουν από τις επικίνδυνες συνταγές (και ίσως τις παγίδες) του κυρίου Γιόζεφ Άκερμαν της Deutsche Bank, προέδρου και του Institute of International Finance, όπου μετέχουν οι 70 μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο; Κάποτε (ήταν Παρασκευή και 13), ο Γάλλος Βασιλιάς Φίλιππος ο Δ’, συνέλαβε σε μια νύχτα τους δανειστές του, διεθνείς τραπεζίτες της εποχής, και διέλυσε την οργάνωσή τους, που ήταν το περίφημο και ισχυρότατο τάγμα των Ναϊτών Ιπποτών. Μήπως οι σημερινοί πολιτικοί πρέπει να σκεφτούν και να πράξουν ανάλογα;
Ο επίτροπος Όλι Ρέν σχεδιάζει μια αυστηρά συντονισμένη δημοσιονομική διαχείριση των δημοσιονομικών της Ευρωζώνης. Το κρίσιμο και ουσιαστικό ωστόσο ερώτημα είναι αν μπορεί η Ευρωπαϊκή οικονομία να αναστηθεί, όταν όλοι θα προσπαθούν ταυτόχρονα να ελαττώσουν τα κυβερνητικά ελλείμματα και να εξάγουν περισσότερο για να πληρωθούν οι λογαριασμοί! Μήπως η έλλειψη «ενεργού» ζήτησης οδηγήσει τις οικονομίες και τις κοινωνίες της Ευρώπης στο μεγαλύτερο δράμα από την εποχή του Παγκοσμίου πολέμου; Μήπως είναι η ώρα να ξαναδούμε σοβαρά αυτά που μας είπε ο κύριος Κέϋνς το 1936 στη Γενική του Θεωρία; Αν λοιπόν η άμεση επαναρύθμιση της αγοράς κεφαλαίων και χρήματος είναι εκ των ουκ άνευ, ποια είναι η «Άλλη Λύση» για την Ευρωζώνη και την Ευρώπη γενικότερα; Η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν θα γίνει με διατάγματα, με μεγαλοστομίες και με ευχέλαια, αλλά ούτε μέσω επιτοκίων και τραπεζικού χρήματος. Η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει το φόβο του πληθωρισμού και με μια ταχεία και ελεγχόμενη διολίσθηση του Ευρώ, με έκδοση φρέσκου χρήματος που θα διοχετευτεί σε ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα νέων και μεγάλων επενδύσεων, σε όλες τις χώρες της Ένωσης. Έτσι θα μπορέσουν οι Πολιτικοί να πιάσουν πάλι το τιμόνι και να δώσουν μια αληθινή απάντηση στην αναγκαία ανάπτυξη και την συνολική ανταγωνιστικότητα, που θα αναστρέψει την αδιέξοδη κατεύθυνση των Τραπεζιτών. Δυστυχώς στην Ευρώπη όλα προχωρούν με τον πόνο της λοχείας σε κάθε απόφαση. Ίσως η «Άλλη Λύση» επιχειρηθεί όταν θα είναι πια αργά. Η Ελλάδα επείγεται περισσότερο από τους εταίρους της. Η Κυβέρνηση πρέπει να παλέψει τώρα, για να απεκδυθεί η χώρα και η κοινωνία μας το ρόλο του πειραματόζωου, να απαιτήσει το σεβασμό και να επιζητήσει με αξιοπιστία την επιτάχυνση της ευρωπαϊκής «Άλλης Λύσης». Σε διαφορετική περίπτωση, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν θα μπορέσει να αποφύγει την τύχη του Χαρίλαου Τρικούπη και η χώρα θα βυθιστεί στους χειρότερους φόβους της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου