ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (4/5)

Μέρος Τέταρτο: Τα προαπαιτούμενα για μια στρατηγική ανασύνθεση

Στα προηγούμενα μέρη, ισχυριστήκαμε ότι η στρατηγική ανασύνθεσης του τουριστικού προϊόντος της Πελοποννήσου θα πρέπει να αρθρωθεί γύρω από τον άξονα του «περιηγητικού τουρισμού», κάτω από μια ολιστική αντίληψη για μια ολοκληρωμένη ανάπτυξη. Για αυτή την στρατηγική, θεωρήσαμε πως η περιβαλλοντική προστασία και η ολικά πιστοποιημένη ποιότητα, είναι προϋποθέσεις για την διαχείριση του πολιτισμικού μας αποθέματος και την ανάδειξή του σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αυτό το πλεονέκτημα μπορούμε να το ενεργοποιήσουμε μόνο αν συνδυάσουμε την πολιτιστική κληρονομιά με μια πραγματικά ελκυστική σύγχρονή πολιτιστική παρουσία (από τα μουσεία, τις σύγχρονες τέχνες ή τις εκδηλώσεις ως την οδική συμπεριφορά, τα αδέσποτα ή τα σκουπίδια).

Με τις νέες αυτοδιοικητικές οντότητες που ορίζει ο «Καλλικράτης», δίνεται η δομή και η ευκαιρία, να επιχειρηθεί αυτή η στρατηγική με αξιώσεις επιτυχίας. Όπως είπαμε και στο πρώτο μέρος, σε τελική ανάλυση το τουριστικό προϊόν βρίσκεται στα χέρια των τοπικών κοινωνιών. Η όποια στρατηγική ανασύνθεσής του μπορεί να στεφθεί με επιτυχία, αν η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αναλάβει το βάρος του σχεδιασμού και συντονισμού που της αναλογεί. Σε αυτή την ανασύνθεση απαιτείται η άσκηση εξειδικευμένων πολιτικών και δράσεων της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, στις οποίες θα πρέπει να ενταχθούν και προσπάθειες επαγγελματικών, συλλογικών και ιδιωτικών φορέων αλλά και συνεργασίες με την Κυβέρνηση, τον ΕΟΤ και τους λοιπούς σχετικούς οργανισμούς, ασφαλώς με την Αποκεντρωμένη Περιφερειακή Διοίκηση , όπως εξάλλου και με τους Δήμους.

Αμέσως τίθεται ένα εγγενές ερώτημα: Με ποια μέσα, ποια εργαλεία, θα μπορέσει η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση να ξεδιπλώσει αυτές τις πολιτικές και δράσεις, όταν μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις δεν εμπίπτουν στις άμεσες δικαιοδοσίες της; Η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση έχει στα χέρια της πολλά εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο, αρκεί να έχει σχέδιο και βούληση. Όμως η αιρετή Περιφέρεια έχει και την πολιτική δύναμη και νομιμοποίηση, αφενός να θέτει τους στρατηγικούς και τους ενδιάμεσους στόχους ενός περιφερειακού προγράμματος, αφετέρου να κινείται για την εφαρμογή του σε τρία επίπεδα: το διοικητικό, το διεκδικητικό, και το παρεμβατικό. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε, πως θα πρέπει να υπάρξουν ιδιαίτερες πολιτικές για την ύπαρξη ανοιχτής γραμμής μεταξύ περιφέρειας και των επαγγελματικών ενώσεων του κλάδου και των επιμελητηρίων, για την αξιοποίηση του ρόλου μη κυβερνητικών οργανώσεων, την αφύπνιση του πνεύματος του εθελοντισμού και την κινητοποίηση και αξιοποίηση των ομογενών της διασποράς. Θα πρέπει επίσης να συσταθεί μια ειδικευμένη συμβουλευτική ομάδα (think tank) που θα παρακολουθεί την προσπάθεια και θα την τροφοδοτεί με επεξεργασμένες προτάσεις και ιδέες. Είναι ωστόσο βέβαιο ότι η εφαρμογή πολιτικών της περιφέρειας για τον Τουρισμό, θα πρέπει να τεθούν υπό τη διαχείριση ενός ενιαίου φορέα, ενός ισχυρού οργάνου που θα αναλάβει την τη δυναμική ανασύνθεση και διαχείριση του τουριστικού προϊόντος. Αυτός πρέπει να είναι μια χωριστή Αναπτυξιακή Εταιρεία, η οποία πρέπει να συσταθεί με αυτόν τον ειδικό σκοπό, όπως δυνητικά προβλέπει ο νόμος.

Οι πολιτικές και δράσεις, σε επίπεδο Περιφέρειας πρέπει να αρθρώνονται σε ενέργειες, που μπορούν να διακριθούν αφενός στις «ουκ άνευ» διεκδικήσεις, παρεμβάσεις και ενέργειες (που κατ’ ουσία αποτελούν προαπαιτούμενα οποιασδήποτε στρατηγικής για τον τουρισμό στα πλαίσια μια ολοκληρωμένης περιφερειακής ανάπτυξης) και αφετέρου στις πρωτοβουλίες και δράσεις υψηλής και μακράς στόχευσης. Όσο αφορά τις πρώτες, μπορούμε να αναφερθούμε ενδεικτικά:

ü στη βελτίωση και αναβάθμιση των δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών (Επαρχιακό οδικό δίκτυο, αεροδρόμια χαμηλού κόστους, μαρίνες και λιμάνια για κρουαζερόπλοια, αλλά και Ξενοδοχειακές μονάδες, χώροι εστίασης, αναψυχής κλπ).

ü στη διευκόλυνση, τη φροντίδα αλλά και στον έλεγχο της πρόσβασης και της επισκεψιμότητας περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

ü στο βραχυπρόθεσμο και το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της περιβαλλοντικής διαχείρισης (προστασία ακτών, δασών και βιοτόπων, υδάτινοι πόροι, πράσινη ενέργεια).

ü στη χωροθέτηση και αυστηρή εφαρμογή κανόνων για οχλούσες δραστηριότητες (Μάντρες υλικών, σφαγεία, νταμάρια, μπάζα κλπ ).

ü στην εφαρμογή προγραμμάτων συντήρησης και ανάπλασης οικισμών και αναπαλαίωσης διατηρητέων κτηρίων.

ü στην εκτεταμένη και επιμελημένη σήμανση (διαδρομών, μνημείων, προορισμών) και σε κανόνες για την ορθή σήμανση ιδιωτικών μονάδων.

ü στην εφαρμογή των κανόνων της «κλίμακας», που θα εντάσσει αρμονικά την κάθε επένδυση σε μια σχεδιασμένη, ολοκληρωμένη ανάπτυξη (θα πρέπει να υπάρχει επιμονή σε αιτιολογικές εκθέσεις χωροταξικής μελέτης, ογκοπλαστικής και αρχιτεκτονικής διάπλασης ).

ü στη χωροθέτηση και στην παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας.

ü στον ουσιαστικό, αυστηρό και προσεχτικό έλεγχο της σκοπιμότητας και βιωσιμότητας των τουριστικών επενδύσεων που εντάσσονται στον Αναπτυξιακό νόμο.

ü στην υποστήριξη των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, με έργα που θα βελτιώνουν την πρόσβαση, τις γειτνιάζουσες υποδομές και την περιβάλλουσα περιοχή.

ü στη στοχευμένη προσέλκυση μεγάλων τουριστικών επενδύσεων σε επιλεγμένες περιοχές.

ü στην ενίσχυσης μικρού μεγέθους επενδύσεων, σε περιοχές με ειδικό ενδιαφέρον, με περιεχόμενο που θα προσθέτουν αξία στο συνολικό προϊόν.

ü στην ανάδειξη, στη φύλαξη στην ενοποίηση και στις συνθήκες επισκεψιμότητα αρχαιολογικών χώρων.

ü στην κτιριακή αναβάθμιση, τη συντήρηση, τον εκσυγχρονισμό, την λειτουργία, των Μουσείων, καθώς και τη δημιουργία νέων (αρχαιολογικών – βυζαντινών – ιστορικών – λαογραφικών – θεματικών – εικαστικών).

ü στην ενίσχυση πρωτοβουλιών αναβάθμισης της σύγχρονης τοπικής πολιτιστικής δραστηριότητας, τόσο όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις παραδοσιακές γιορτές και έθιμα, όσο και με τις δράσεις ομίλων και συλλόγων ή τοπικών αυτόνομων καλλιτεχνών. (Με προσοχή σε πολλά φαινόμενα που έχουν εκφυλίσει, σε μερικές περιπτώσεις, αυτές τις δράσεις).

ü στον προγραμματικό σχεδιασμό για τη φιλοξενία αθλητικών γεγονότων πανελλήνιου ενδιαφέροντος.

ü στην ενθάρρυνση και ενίσχυση δημιουργίας χώρων και προγραμμάτων επισκεψιμότητας παραγωγικών μονάδων.

ü στην ενθάρρυνση και ενίσχυση, των σχημάτων συνεργατικότητας και δικτύωσης σε νέα δια-κλαδικά επιχειρησιακά σχήματα.

ü στην διαρκή εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικού όλων των φορέων, των εμπλεκομένων με την παροχή τουριστικών υπηρεσιών.

ü στον ουσιαστικό, διαρκή και αυστηρό έλεγχο του ΕΟΤ, και στη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών (με ουσιαστικές αλλαγές και στην κατηγοριοποίησης και την σήμανσή της).

Προφανώς ο κατάλογος δεν εξαντλείται και τα περισσότερα θεωρούνται ίσως αυτονόητα. Πολλά από αυτά, είναι αλήθεια πως, έχουν αποσπασματικά ή περιπτωσιολογικά επιχειρηθεί, κάτω μάλιστα από προγράμματα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό που δεν έχει γίνει, είναι η ένταξή τους σε έναν ενιαίο και συντονισμένο σχεδιασμό, και η παρακολούθηση της εφαρμογής του κάτω από μια συγκεκριμένη περιφερειακή πολιτική στρατηγική τουριστικής ανάπτυξης. Μόνο έτσι θα έχουμε τη βάση για να αναπτυχθούν οι στρατηγικές δράσεις που θα στοχεύουν μια υψηλή κατάταξη της Πελοποννήσου, ανάμεσα στους παγκόσμιους τουριστικούς προορισμούς.