Από το Αναπόφευκτο στο Αδιανόητο

Στη σημερινή εικόνα της Ελλάδας δεν φτάσαμε απρόσμενα. Από την ώρα που ο Κώστας Καραμανλής, το 2007, διαπίστωσε πως έχει αποτύχει οικτρά στην περίφημη διακηρυγμένη «επανίδρυση» του κράτους και προκήρυξε εκλογές, που έγιναν πάνω στις στάχτες μιας παράλυτης διοίκησης, βιώνουμε την προϊούσα παρακμή του πολιτικού μας συστήματος. Ας αφήσουμε τις περιστροφές. Η χώρα έφθασε το 2009 στην πτώχευση και την αδυναμία αναχρηματοδότησης του οικονομικού και πολιτικού μοντέλου που ακολουθούσε τριάντα χρόνια. Όμως το μέλημα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης ήταν να το κρύψουν, να το αρνηθούν, να το αγνοήσουν ή απλώς να το αψηφήσουν. Επί δύο χρόνια ένα συρόμενο, δύστροπο και λιπόψυχο ΠΑΣΟΚ, μετά από μια σύντομη περίοδο άρνησης της πραγματικότητας, επιχείρησε να πετύχει μια υποδεικνυόμενη σειρά αλλαγών, ώστε να αποτρέψει την ανεξέλεγκτη κατάρρευση. Δεν κατάφερε ωστόσο να πείσει για το «αναπόφευκτο», γιατί αφενός ούτε το ίδιο ούτε τα άλλα κόμματα τολμούσαν να το αποδεχτούν και αφετέρου δεν μπόρεσε να συντάξει ένα πραγματικό σχέδιο αντιμετώπισής του (αν και κατάφερε, με την δύσθυμη βοήθεια των εταίρων της Ευρώ-ζώνης, να μην φθάσει σε τυπική παύση πληρωμών). Οδηγήθηκε σε μια απελπιστική αποστράγγιση  των διαθέσιμων εισοδημάτων, την ώρα που αποθησαυρισμένα ποσά δεκάδων δισεκατομμυρίων αποδημούσαν. Ο Πρωθυπουργός έχασε την πολιτική ηγεμονία και εξάντλησε τα αποθέματα της πολιτικής του αξιοπιστίας. Οδήγησε σε ένα αδιέξοδο, το οποίο επιχείρησε να ξεπεράσει με μετάθεση του βάρους της ευθύνης στον ίδιο το λαό και μάλιστα με τρόπο που επέσυρε την μήνη των εταίρων μας. Κατά τη διάρκεια των συμβάντων που συνόδευσαν την αποχώρηση του Γιώργου Παπανδρέου από την Πρωθυπουργία και την παραδοχή του «αναπόφευκτου» από τον Αντώνη Σαμαρά, στο σύνολο του σχεδόν το πολιτικό μας σύστημα, αποκάλυψε τις πιο εξοργιστικές όψεις της παθογένειάς του.

Η Ελλάδα είναι εξουθενωμένη, την ώρα που η Ευρώπη δέχεται το βαρύ πλήγμα των συστροφών της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Ενώ οι Ευρωπαίοι πολιτικοί προσπαθούν να συντονιστούν σε μια αμυντική δημοσιονομική συσπείρωση, εμπρός στη αποτυχία τους να θέσουν υπό έλεγχο την κρίση χρέους, τα Ελληνικά πολιτικά κόμματα, σπαταλώντας τις τελευταίες ρανίδες αξιοπιστίας τους, αδυνατούν να αρθρώσουν μια πραγματικά ευρώ-κεντρική πρόταση, που θα θέτει σοβαρά το Ελληνικό πρόβλημα και την επίλυσή του. Οι αποφάσεις της Ευρώπης την 27η Οκτωβρίου, βοηθούν την Ελλάδα να παραμείνει προσδεμένη στο ενιαίο νόμισμα, προσφέροντάς της μια «αναπόφευκτη» Δανειακή Σύμβαση. Ωστόσο το χρέος της, χωρίς ικανούς ρυθμούς ανάπτυξης, δεν θα μειώνεται, ενόσω η κοινωνική συνοχή θα δοκιμάζεται. Αναπόφευκτη θα καταστεί η θεωρούμενη ως αδιανόητη αποχώρησή της από το Ευρώ. Η αναδιάρθρωση του χρέους, που οι Μέρκελ και Σαρκοζί μας πρόσφεραν στο πιάτο, κάνοντάς μας τη χάρη που δεν μπορούσαμε να ζητήσουμε, ανακουφίζει αλλά δεν λύνει το πραγματικό πρόβλημα. Τα ψέματα όμως, δεν βοηθούν ούτε τους αδύναμους ούτε τους ισχυρούς της ευρωζώνης, όπως δεν βοηθά από μόνος του ο φόβος για τις συνέπειες της διάρρηξης του ευρώ, που εξορκίζεται ως «αδιανόητη». Όσο η νομισματική πολιτική της Ευρώπης δεν αλλάζει, η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να περάσει μέσα από μια αναπόφευκτη παρατεταμένη περίοδο ανυπόφορου αποπληθωρισμού, προκειμένου να ξανακερδίσει την εξωτερική της ανταγωνιστικότητα. Αντίθετα, αν μια νομισματική χαλάρωση και η άμεση τόνωση της ζήτησης με δημοσιονομικές πολιτικές στις πλεονασματικές χώρες, συνοδευτεί με χρηματοδότηση ενός πανευρωπαϊκού αναπτυξιακού προγράμματος, η λιτότητα και οι μεταρρυθμίσεις θα έχουν ταχύτερο αναπτυξιακό αποτέλεσμα, παραμένοντας ωστόσο αναπόφευκτες.

Όταν τα δυο μεγάλα κόμματα έκαναν την ανάγκη φιλότιμο, κάλεσαν τον Λουκά Παπαδήμο να αναλάβει την «ειδική αποστολή» της επαναφοράς της χώρας σε ασφαλή τροχιά, με την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής του προσωπικότητας, από τη θέση του Πρωθυπουργού της Ελλάδας. Όμως την πορεία της χώρας δεν θα την ασφαλίσει η εφαρμογή της συμφωνίας της 27ης Οκτωβρίου,  όσο σημαντική κι αν είναι για τον καθορισμό της πορείας. Το ζητούμενο είναι η αξιοπιστία της χώρας, όταν έλθει η ώρα των αλλαγών στη Ευρώπη, είτε αυτό αφορά τις Συνθήκες, είτε αφορα τη νομισματική πολιτική και το ρόλο της Ευρωπαϊκή Κεντρικής Τράπεζα. Η χώρα θα είναι ασφαλής μόνο αν αποκτήσει ένα εθνικό σχέδιο αξιόπιστης εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και αν οι πολιτικές δεσμεύσεις συνοδευτούν με μια κοινωνική συναίνεση και δέσμευση, σε ένα μακρόπνοο σχέδιο, για την συνολική αύξηση του πλούτου μας μέσα από την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας. Αυτή είναι η ευθύνη των πολιτικών κομμάτων, που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία του Πρωθυπουργού λέγοντας όλη την αλήθεια στον Ελληνικό λαό. Οφείλουν να προετοιμάσουν την Ελληνική κοινωνία, πως η έξοδος από την κρίση, σε κάθε περίπτωση, θα γίνει μέσα από μακρά περίοδο λιτότητας και την εφαρμογή μεγάλων μεταρρυθμίσεων. Πρέπει επίσης να εξηγήσουν καθαρά, πως αποκατάσταση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, δεν σημαίνει επαναφορά σε ότι θεωρήθηκε «κεκτημένο» τα τριάντα προηγούμενα χρόνια. Αν δεν καταφέρουν να διαχειριστούν το «αναπόφευκτο», θα βρεθούμε στο «αδιανόητο» .